Дэлхийд үнэлэгдэх анхны Монгол унаач

Аав, ээжийнхээ хайранд умбаж, аз жаргалаар бялхсан багачуудын инээдэнд дэлхий цаддаг гэрэлт өдөр бий. Тэр нь  Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр буюу хүүхдийн баяр. Монгол Улс энэхүү баярыг хуваалцдаг болсоор 62 дахь жилийнхээ нүүрийг үзэж буй юм. Бүтэн жаран илээн ээнэгшсэн энэхүү баярын уур амьсгал хөрч амжаагүй байгаа дээр эрхэм уншигч танаа нэгэн баярт мэдээг дуулгаж буйдаа таатай байна.
Хурдан хүлгийн нуруун дээр гийнгоо аялж өссөн Монгол хүү дэлхийн хэмжээний унаач болохоор шамдаж байна. Монгол Улсаас анх удаа мэргэжлийн унаач бэлтгэх сургуульд суралцаж буй тэр хүүг Лодойсүрэнгийн Лхагвасүрэн гэдэг. 1994 оны 12 дугаар сарын 9-нд Төв аймгийн Сэргэлэн суманд төрж, долоон настайгаасаа эхлэн хурдан морь унаж, 11 жилийн дотор улс, бүсийн наадмаас 20 гаруй түрүү, 30-аад айраг хүртсэн түүнийг морь сонирхогчид Өөдөс нэрээр нь андахгүй биз ээ.“Макс” гал уяаны адтай унаач Өөдөс өнгөрсөн тавдугаар сард Ирланд улсыг зорьж, морин уралдааны мэргэжилтнүүдийг бэлтгэдэг RACE Академиийн мэргэжлийн жокейн курст суралцаж байгаа аж. RACE академи нь 1973 онд байгуулагдсан бөгөөд Ирландын морин уралдааны болон Турф клубын албан ёсны зөвшөөрөлтэй сургалт явуулах эрх бүхий цорын ганц байгууллага юм. Тус академи нь морь унаачид, адуучид, уяачид, морин уралдааны мэргэжилтнүүд, зохион байгуулагчид болон бусад морин уралдаан сонирхогчдод олон төрлийн сургалтыг санал болгодог. Товчхондоо морин спортын бүхий л төрлийн мэргэжилтнүүдийг бэлтгэдэг сургууль юм.
Бидний хэлж заншсанаар мэргэжлийн жокей буюу бэлтгэл унаач сургах сургалтыг 30 гаруй жилийн турш зохион байгуулж байгаа бөгөөд дэлхийд нэрд гарсан Жонни Муртах, Вилли Супплэ, Еддэй Ахерн болон Роберт Винстон зэрэг нэрт унаачид тус академийг төгссөн аж. RACE академийн олон улсын салбар нь 20 гаруй жилийн турш бусад улс орны  хурдан морь сонирхогчид, морин уралдааны байгууллагуудтай хамтран ажиллаж  сургалт зохион байгуулсаар ирсэн ба Япон, Солонгос, Хонгконг, Турк, Арабын улс орнууд болон Франц, Англи, Щвед, Энэтхэг, Пакистан, Өмнөд Африк, Америк зэрэг улс орноос суралцагчид очдог аж. Ийнхүү дэлхийн хэмжээний боловсон хүчин, мэргэжилтэн бэлтгэдэг олон улсын нэр хүнд бүхий академид анх удаа Монгол хүн суралцаж буй нь “Макс” гал уяаны унаач, туслах уяач Л.Лхагвасүрэн болж буй юм. Олон орны залуустай мөр зэрэгцэн мэргэжлийн унаач болохоор  шамдаж буй Л.Лхагвасүрэн хагас жил суралцаад эх орондоо ирнэ.
Монголын морин спортын түүхэнд нэгэн шинэ хуудсыг эхлүүлж буй түүний суралцах хугацааны бүхий л зардлыг “Макс” групп дааж байгаа бөгөөд цаашид олон унаач хүүхдэд дэлхийн хэмжээний тамирчин болох жим гаргаж буйг сайшаахаас аргагүй юм.
Өөдөс буюу Л.Лхагвасүрэн нь анх “Макс” галд морь унадаг ахыгаа дагаж, унаач болж байсан бөгөөд уралдааны замд унасан морио чадварлаг удирдаж гайхамшигт амжилтуудыг үзүүлж уясан эзэн, наадамчин олноо баясгаж байсан билээ. Энэ тухай уяачид нь “манай Өөдөс морь унаж байхдаа адуундаа хэт их ачаалал өгөлгүй биеийн тэнцвэрээ зөв тохируулж чаддаг гайхалтай чадвартай унаач” хэмээсэн юм. Л.Лхагвасүрэн хурдан морь унаж байхдаа гаргасан амжилтаараа спортын Дэд мастер цол хүртэхийн зэрэгцээ Алтанхундага, Отгонхундага, Энхжин, Мөнхжин, Цэрэндаваа, Гансүх нарын гарын шавь нартай болоод амжжээ.
Хурдан хүлгийн нуруун дээр гийнгоо аялж өссөн Монгол хүүдээ дэлхийн хэмжээний тамирчин болох үйлсэд нь амжилт хүсч, сүүн цацал өргөе.
А.Мөнх