А.Идэрцог: Манай наадам элдэв будлиангүй болдог

“Өмнийн говийн хүлэг” холбооны тэргүүлэгч А.Идэрцогтой хийсэн ярилцлагыг хүргэж байна.

-“Өмнийн говийн хүлэг” холбооны тэргүүлэгчээр хэдэн жил ажиллаж байгаа вэ?
-Аймгийн 70 жилийн ойн баяр наадмаас хойш 10 жил морины комиссоор ажилласан. Харин тэргүүлэгчийн тухайд сонгогдоод удаагүй ээ, жил гаруй болж байна. Тэргүүлэгчийн хувиар холбооноос зохион байгуулж байгаа нийтийн арга хэмжээнүүдэд аль болох идэвхтэй оролцож, уралдааны зардал мөнгө, санхүүгийн тал дээр өөрийн бололцоогоор дэмжлэг үзүүлэхийг хичээдэг.
-Тэгвэл Өмнөговь аймгийн морин уралдааны сүүлийн 10 жилийн түүхийг хүүрнэх юм байна. Сүүлийн жилүүдэд гарсан ололт, амжилт бас хүндрэлтэй асуудал нь юу байв?
-Адууныхаа удам угшлыг сайжруулах  тал дээр Өмнөговьчууд нэлээд ахиц дэвшил гаргасан гэж боддог. Ялангуяа сүүлийн 2-3 жилд морь сонирхдог бүхэн зүүн талаас авчирсан. Үүнийг яагаад итгэлтэйгээр хэлж байна вэ гэхээр аймаг сумын аль ч уралдаануудад нутаг адуу бараг уралдахгүй байна. Ядаж л гадны адуугаар цус сэлбэсэн адуунууд мордож байх жишээтэй. Морь мэддэг хүмүүсийн ярих нь таван жилийн дараа гэхэд Өмнөговийн адуу сайжирч, хаана ч очсон дийлдэхээргүй болно гэх юм. Би хувьдаа үүнтэй санал нэг байгаа. Зүүн зүгийн хөлийн хурдтай адууг говийн тэсвэр хатуужилтай адуутай нийлүүлбэл хурд хүч, тэсвэр тэвчээр сайтай боломжийн адуу гарах байх.
-Гарааны төхөөрөмжийг хэдэн оноос хэрэглэж байгаа вэ?
-3-4 жил болж байна. Аймаг, бүсийн чанартай томоохон уралдаануудад бүгдэд нь  гарааны төхөөрөмж ашигладаг. Зөвхөн аймаг ч биш сумдын салбар холбоодууд ч гэсэн бүгд гарааны төхөөрөмжтэй болцгоочихсон. Ер нь манай эндхийн уралдаан элдэв будлиангүй сайхан болдог шүү. Гаднаас ирсэн уяачид ам сайтай байдаг юм.
-Адуутай холбогдоод арван жил болсон юм байна. Тэгвэл уяач хэмээн дуудуулах болсон нь хэзээнийх вэ?
-Багаасаа л моринд дуртай хүүхэд байсан.Ер нь морь мал мэдэхгүй бас сонирхохгүй хүн морины комиссоор ажиллахгүй шүү дээ. Комиссоор ажилласан 10 жил намайг моринд илүү ихээр татсан байх. Өөр нэг шалтгаан нь миний найзууд аймгийн Алдарт уяач Бадрах, МУ-ын Алдарт уяач Н.Хүрлээ нар маань надад морь мал бэлэглэж уруу татсан гэх үү дээ. /инээв/ 2009 оны улсын наадамд Бадрахын маань шүдлэн үрээ түрүүлж, бид бөөн баяр хөөр болцгоосон юм. Тэгэхэд найз маань надад сайхан хар үрээ, унагатай гүү, даага, соёолон морь бэлэглэсэн.
-Нэг биш нэлээдийг бэлэглэжээ дээ?
-Тэгсэн, мөн Н.Хүрлээ найз маань  гурван адуу бэлэглэсэн. Ер нь бодоод байсан чинь Сүхбаатараас хэдэн адуу авсныг эс тооцвол голдуу бэлгэнд авч байсан юм байна. Би “Хадгаламж” банкныхаа говийн аймгуудыг хариуцдаг юм. Манай банкныхан чинь энд тэнд явж байхад бас адуу их бэлэглэнээ.
-Сайн андын сэтгэл шингэсэн хурдан буянгуудаа уяна биз?
-Бие дааж морь уяад яг таван жил болж байна. Энэ хугацаанд аймгийн наадмын дөрвөн айраг хүртсэн. 2010 он миний хувьд хамгийн их одтой наадсан жил байсан. Бадрах найзын маань бэлэглэсэн Дундговь аймгийн Өндөршил сумын уугуул Зандансүрэнгийн унаган  хонгор морь 2010 онд аймгийн наадамд аман хүзүүдэж, шигшмэл хурдад гурвалсан. Ер нь тэр жил хонгор морь их хурдан байсан л даа.  Том жижиг нийлсэн уралдаануудад долоо уралдаж, долоо айрагдсан юм. Мөн миний нэг даага бас сайн давхиж, аймгийн наадамд гуравлан, шигшмэл хурдад  аман хүзүүдсэн. Тэр даага маань Дорнод аймгийн Матад сумын уугуул Цэндбаатарын унаган адуу юм билээ. Хүрлээ найз маань надад өгсөн юм.
-Уясан морь нь хурдлаад уугуул нутаг усны нэр гаргаад ирэхээр хүмүүс их нутаг амьтай болчихдог. Таны хувьд?
-Би Хүрмэн сумын хүн. Сумынхаа уяачдын холбооны тэргүүн Баянбаттайгаа хамтраад холбооны нээлтэнд зориулсан уралдааныг зохион байгуулж, хөрөнгө санхүү дээр нь дэмжлэг үзүүлж байлаа. Тэр уралдаан одоо аймгийн баруун бүсийн статустай болсон. Ингэснээр нутгийн маань моринд дуртай залуус сумандаа байж байгаад аймгийн чанартай уралдаанд оролцох боломжтой болж байгаа юм. Мөн хувийн зүгээс Дорнод, Сүхбаатар чиглэлийн хурдан удмын адууг үржлийн зорилгоор бэлэглэсэн.
-Нутгаа гэсэн таны зүтгэлийг амжилтаар хариулах байхаа. Таны цаашдын ажилд амжилт хүсье.

"Тод магнай" сэтгүүл Өмнөговь аймгийн тусгай дугаар, 2012 он