Цэгээн адуугаар цэнгүүлэгч Дэлэгийн Владимир

Ш.Гэндэнгийн гурван ч хүү нь хүн болж чадсангүй тул дөрөв дэх хөвгүүндээ харь хүний нэр өгөхөөр шийджээ. Ингээд 1954 оны 9-р сарын 20-ны өдөр мэндэлсэн хархүүгээ Владимир хэмээн нэрийдэж, ураг дотроо /Дэлэгийнд/ өргүүлэн, хүн болгон тогтоожээ.

Владимир хүү сумын бага сургуульд бичиг үсэгт тайлагдаад Дархан хотод дунд сургууль төгссөн байна. 1970 онд нутагтаа очоод нэгдлийн адуу маллаж байгаад 1972 онд Зүүнбаян дахь 135 дугаар ангид алба хаахаар цэрэгт татагджээ. Гурван жилийн алба хааж ирмэгцээ таван жил дахин нэгдлийн адуу маллаж байгаад 1980-87 оны хооронд сумын худалдаа бэлтгэлийн ангийн агентаар ажиллан  VI таван жилийн гавшгайчаар тодров.

Агентийн ажлыг сайн хийсэн тул түүнийг бригадын даргаар дэвшүүлж, 1990 оныг хүртэл ажиллуулсан байна. Ингээд нэгдэл тарсаны дараа мал хувьчлан авч хөдөө гарч, өнөөг хүртэл буянт малын шимийг хүртэн амьдарч байна. 

Д.Владимирийн төрсөн эцэг Ш.Гэндэн хурдан хүлгийн сүүл шууж, сум орон нутагтаа сайхан наадна. Мөн нэг гэрт өссөн төрсөн эгчийн нөхөр Т.Очир хүлгийн хиймориор цэнгэгч нэгэн. Цэргээс халагдаж ирсэн залуухан хархүү аав, ахыгаа даган морь уяхад суралцах болсон бөгөөд 1978 оны зун даага, соёолонд нь хүргэн ах Т.Очир нь уяж сумын наадамд түрүүлгэсэн нэгдлийн цэгээн морийг уяж, айргийн дөрөвт хурдлуулан ихэд урамшжээ. Цэгээн морь дараа жил нь буюу 1979 онд айргийн дөрөвт, 1981 онд айргийн тавд тус тус хурдалсан бөгөөд уяач эзэндээ ихийг сургасан гэдэг.

Д.Владимир 1983 онд өөрийн өмчнөөс хоёр хүрэн адуу уяж, даагаа айргийн гуравт, соёолонгоо айргийн дөрөвт давхиулсан агаад хүрэн даагаа нас нийлсэн хойно дахин нэг айрагдуулаад дүү Гантулгадаа бэлэглэжээ. /Д.Гантулга түүнийг уяж дахин нэг удаа айрагдуулсан/

1986 онд Б.Үлмэдэхээс хязааландаа сумын наадамд түрүүлсэн хар морийг1000 төгрөгөөр авч, тэр жилээ дөрөвт давхиулсан байна. Д.Владимир хар мориныхоо тухайд “Уг нь хурдан адуу. Даан ч дэлсчихээд давхиулж чадаагүй юм. Эмчилчих санаатай олон ч хүнээр хатгуулсан тусыг олоогүй. Тэгээд эндүүлчихэж мэднэ гээд уяхаа байсан” хэмээн ярьсан удаатай.

Ийн морь уях төрийн хэрэгт оролцон нутгийн олноо цэнгүүлж явсан тэрээр шинэ зуун гарсаар өөрөө гардан морь уясангүй. Харин дүү аймгийн Алдарт уяач Ц.Гантулга нь 2005 онд “Ахын цэгээн даага хурдан юм шиг байна. Би уяж өгье” хэмээгээд суманд зайтай түрүүлгэж өгчээ. Тэр жил цэгээн даагыг ач М.Хүрэлбаатар нь унаж, хүү Дагвадорж нь туслах уяачаар ажилласан гэнэ лээ. Дүүгийн нүдэнд тусч тодорсон цэгээн үрээ даагандаа Баян-Овоо сумын наадам аман хүзүүдэж, шүдлэндээ сумандаа түрүүлээд, Цогтцэций суманд гуравт давхижээ.

Д.Владимирийн морь уясан цагаас хойш гаргасан амжилтуудыг үндэслэн 2018 онд сумын Алдарт уяач цол хүртээсэн байна.

Б.Хастөр